مسیر ناهموار تولید دفتر با کاغذ ایرانی
استفاده از کاغذ ایرانی چه مزایا و معایبی می‌تواند برای تولیدکننده نوشت‌افزار به ویژه فعالان حوزه دفتر تحریر، سالنامه و ... داشته باشد؟
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، تابستان 98، در بحبوحه نوسان بی‌سابقه قیمت ارز و هیاهوی بازار برای خرید دلار، اعلام شد کاغذ مصرفی تولیدکنندگان نوشت‌افزار از دایره ارز 4200 خارج شده است. این به معنای تأمین کاغذ به عنوان یکی از اقلام حیاتی و مورد نیاز بخشی از تولیدکنندگان این حوزه به صورت آزاد بود؛ آن هم در شرایطی که دلار هر روز قیمتش تغییر می‌کرد و قصدی برای پایین آمدن از مدار افزایشی نداشت و قیمت کاغذ در قیاس با سال 97، هفت برابر رشد را نشان می‌داد.
دولت در حالی این تصمیم را گرفت که طبق فهرست منتشر شده از تخصیص ارز نیمایی به واردکنندگان، بخشی از این امتیاز به واردکنندگان نوشت‌افزار لوکس تعلق گرفته بود که در بازار با قیمت میلیونی به فروش می‌روند و مصرف‌کننده خاص دارند. حالا پس از گذشت پنج سال از آن روزها بازار به ثبات قیمت رسیده و دیگر قیمت کاغذ همانند طلا یک روزه ره صد ساله را نمی‌رود.
با این حال، فعالان صنعت نوشت‌افزار برنامه استفاده از کاغذ داخلی را برای فعالیت‌های امسال خود تعریف کرده و قصد دارند تولیدات خود را به سمت استفاده از این دست از تولیدات کارخانه‌های مازندران و پارس ببرند؛ تصمیمی که چندان ساده به نظر نمی‌رسد. استفاده از کاغذ ایرانی چه مزایا و معایبی می‌تواند برای تولیدکننده نوشت‌افزار به ویژه فعالان حوزه دفتر تحریر، سالنامه و ... داشته باشد؟
کاغذ ایرانی در سال‌های گذشته با افزایش حجم تولید توانسته وارد فازهای جدید مصرف شود که از این جمله می‌توان به کتاب‌های درسی اشاره کرد. اما آیا این نسخه برای لوازم‌التحریر به ویژه دفتر مشق که دانش‌آموزان پیوسته با آن سر و کار دارند هم جواب خواهد داد؟
محمد یقینی با اشاره به مزایای استفاده از کاغذ ایرانی در چرخه تولید نوشت‌افزار گفت: روش تولید کاغذ ایرانی مکانیکی است به همین دلیل برای سلامت بچه‌ها مناسب‌تر است.
محمد یقینی، مدیر مجمع نوشت‌افزار ایرانی اسلامی، در گفت‌وکو با تسنیم، با اشاره به مزایای استفاده از کاغذ تولید داخل در امر تولید لوازم‌التحریر گفت: کاغذ ایرانی مسیر تازه‌ای را طی می‌کند و آنچه قبلاً در کارخانه‌های داخل تولید می‌شد، کاغذ تحریر نبوده است. کاغذ تحریری که الان دارد تولید می‌شود، برای کتاب‌های درسی متناسب‌سازی و تولید شده است و طبیعتاً هنوز کارخانه‌های کشور در حوزه نوشت‌افزار فکری نکرده‌اند.
وی ادامه داد: کاغذ تحریری که در این مدت از سوی کارخانه‌هایی چون مازندران شده است، صرفاً برای کتاب‌های درسی بوده و همه تلاش و تمرکز بر این بوده است که کاغذ را برای چاپ کتاب‌ها برسانند و بحث متناسب‌سازی برای بازار نوشت‌افزار، تا الان مد نظر آنها نبوده است.
مدیر مجمع ایران‌نوشت با بیان اینکه غیر از کارخانه مازندران، کارخانه دیگری در کشور کاغذ تحریر تولید نمی‌کند، افزود: حتی کارخانه پارس هم دو سه سالی است که کاغذ تحریر تولید نمی‌کند و وارد فاز تولید کاغذ تیشو شده که در محصولاتی مانند دستمال کاغذی استفاده می‌شود؛ زیرا حاشیه سود و قیمت به شدت در این فاز پایین است و برای کارخانه‌ها تولید کاغذ تحریر حاشیه سود ندارد.
یقینی با بیان اینکه الان با افزایش ظرفیت کاغذ مازندران این انگیزه ایجاده شده است که برای حوزه صنعت نوشت‌افزار و کتاب و نشر هم کاغذ تولید کنند، اضافه کرد: تازه دارد این ارتباط برقرار می‌شود و در جریان نقطه نظرات تولیدکنندگان قرار می‌گیرند. در جلسه‌ای که چند هفته گذشته با نماینده کارخانه داشتیم، مسائلی از قبیل شرایط تسویه، ویژگی‌های کاغذ و ... مطرح و قرار شده است که اگر کارخانه تمایل دارد به این حوزه ورود جدی داشته باشد، باید این معایب را برطرف کند.
بخش دیگر صحبت‌های یقینی به مزایای استفاده از کاغذ ایرانی در قیاس با انواع دیگر کاغذ برای تولیدکنندگان نوشت‌افزار اختصاص داشت. به گفته او؛ کاغذ ایرانی به روش مکانیکی تولید می‌شود و شیمیایی نیست؛ به همین دلیل رنگ آن سفید نیست و در مجموع برای سلامتی بچه‌ها بهتر است.
مدیر مجمع ایران‌نوشت یادآور شد:از سوی دیگر رنگ کاغذ ایرانی برای نوشتن و چشم بسیار مناسب است. سلیقه استفاده جهانی در سال‌های اخیر به سمت استفاده از کاغذهای نخودی رنگ است و دیگر کمتر از کاغذهای سفید استفاده می‌کنند. مزیت دیگر، قیمت کاغذهای ایرانی است که برای تولیدکنندگان حدود 30 درصد ارزان‌تر از کاغذهای خارجی تمام خواهد شد.
مدیر مجمع ایران‌نوشت در پایان تاکید کرد: اگر بخواهیم کاغذ ایرانی در صنعت نوشت‌افزار و چاپ و کتاب سهم جدی و بیشتری بگیرد، باید مشکلات مربوط به پرز، پرتی‌ها، یک‌دست نبودن را برطرف و حتی امکان تولید کاغذ سفید یا رنگ‌های مختلف و طبق سفارش را در خود ایجاد کند. به نظر می‌رسد کارخانه‌هایی که در حال تأسیس هستند، مانند کارخانه شیراز انگیزه حرکت به این سمت را خواهند داشت.
تولید نوشت‌افزار با کاغذ ایرانی؛ تولیدکنندگان چه می‌گویند؟
حمیدرضا صفاری، صاحب برند «خاطره» و تولیدکننده دفتر مشق، در گفت‌وگو با تسنیم، ضمن اشاره به تجربه خود در استفاده از کاغذ ایرانی گفت: کاغذ ایرانی یک مشکل عمده دارد و آن، پُرز و خاک کاغذ است که زیاد است و همین سبب می‌شود که تولیدکننده مجبور به تعویض زینک باشد. اگر پس از تولید 80 هزار دفتر با استفاده از کاغذ خارجی مجبور به تعویض زینک هستیم، این میزان در کاغذ داخلی به 10 هزار نسخه می‌رسد. به همین دلیل استفاده از این کاغذ فعلاً برای تولیدکننده از این نظر هزینه‌بردار است.
تولید نوشت‌افزار ایرانی با کاغذ ایرانی
وی با بیان اینکه مشکل دیگری که در استفاده از کاغذ داخلی برای تولیدکننده ایجاد می‌شود، نحوه پرداخت آن است، افزود: کاغذ خارجی را می‌توانیم به صورت چکی و در چند قسط پرداخت کنیم، اما کاغذ ایرانی را باید از قبل هزینه را پرداخت و سپس کالای خود را دریافت کنیم.
این تولیدکننده دفتر، رنگ کاغذ را از دیگر مشکلات استفاده از آن در چرخه تولید نوشت‌افزار دانست و یادآور شد: رنگ این کاغذ به زردی می‌زند؛ رنگی است که چشم دانش‌آموزان به آن عادت ندارد و ممکن است به همین دلیل مصرف‌کننده اقبالی به آن نشان ندهد.
به گفته وی؛ از سوی دیگر، بافت کاغذ خارجی برخلاف کاغذ داخلی یک‌دست است؛ به همین دلیل وقتی طرحی روی آن گذاشته می‌شود، خوب می‌نشیند و چشم‌نواز است. اما در کاغذ داخلی، این طرح ممکن است تکه‌تکه چاپ شود.
صفاری با بیان اینکه این مشکلات در جلسه‌ای با نماینده کاغذ مازندران عنوان شده است، به مزایای استفاده از کاغذ داخلی در صنعت نوشت‌افزار اشاره و اضافه کرد: از مزیت‌های این تصمیم می‌توان به اشتغال‌زایی در کشور و افزوده شدن نیروی کار به چرخه تولید اشاره کرد. با این حال، انتظار تولیدکنندگان نوشت‌افزار این است که مشکلاتی از این دست از سر راه برداشته شود.
صادق قلم‌کار، از دیگر تولیدکنندگان دفتر مشق، نیز در گفت‌وگو با تسنیم، از تجربه خود در استفاده از کاغذ داخلی در تولید سالنامه گفت و ادامه داد: تجربه چندان خوبی نبود، هر بند کاغذ داخلی کوتاهی و بلندی زیادی دارد به همین دلیل، برای هر سفارش اگر نیاز به 50 بند داریم، باید 55 بند سفارش بدهیم؛ در نتیجه از نظر قیمتی از کاغذ خارجی هم گران‌تر می‌شود.
وی با بیان اینکه ضایعات کاغذ داخلی زیاد است، ادامه داد: برخی از تولیدات داخل مانند کاغذ 100 گرمی پارس خوب است، اما در هر مصرف باید 15 درصد باطله در نظر بگیریم که این میزان در مواد اولیه چندان مرسوم نیست.
صفاری نیز رنگ و کیفیت کاغذ داخلی را مناسب برای مصرف بچه‌ها ندانست و یادآور شد: یک‌دست نبودن کاغذ داخلی مشکلی است که در تولید دفتر مشق ممکن است سبب شود تا مصرف‌کننده به آن اقبال نشان ندهد. این مشکل سبب می‌شود تا اگر دانش‌آموز با مداد می‌نویسد و بعد بخواهد آن را پاک کند، با دوبار پاک کردن دفتر پاره می‌شود. ممکن است برای استفاده در تولیداتی که مربوط به دانشجویان خوب باشد که با خودکار می‌نویسند.
این تولیدکننده با بیان اینکه در جلسه‌ای همه این موارد به نماینده کاغذ مازندران اعلام شده است، ادامه داد: اما چون تولیدات کارخانه از قبل به نهادهای دولتی برای استفاده در اقلام مختلف مانند کتاب‌های درسی خریده می‌شود، به نظر می‌رسد تصمیمی برای تغییر کیفیت حداقل در این ایام، دیده نشود.
مسیر رسیدن به خودکفایی در تولید کاغذ در سه سال گذشته با حضور رئیس جمهور شهید سرعت گرفت. این توجه و تأکید که از شخص اول دولت به بدنه دولت تزریق می‌شد، موجب شد تا تولید کاغذ چاپ و تحریر در کشور از چهار هزار تن در ابتدای دولت به 80 هزار تن در عرض سه سال برسد، همچنین پاسخ به نیاز کاغذ کتاب‌های درسی در کشور نیز از مسیر تولید داخلی محقق شود و از خروج 50 میلیون دلار ارز از کشور جلوگیری شود. حال باید دید کارخانه‌های تولید کاغذ در کشور برنامه و امکانی برای تأمین مواد اولیه تولیدکنندگان نوشت‌افزار دارند یا خیر؟